Afscheid in tijden van Corona

Via een aantal connecties in de uitvaartbranche had ik het al begrepen; in navolging op de maatregel om het aantal aanwezigen bij bijeenkomsten onder de 100 personen te houden adviseren veel uitvaartondernemers hun klanten om in besloten kring afscheid te nemen van hun dierbare.

Het viel me vanochtend ook op bij de overlijdensadvertenties in de krant; onder elke advertentie staat dat het afscheid plaatsvindt in besloten kring.

Een heftige maatregel, zeker als de overledene een geliefd persoon was, een publieke figuur of wanneer er een groot sociaal netwerk is dat steun wil betuigen en er veel mensen verwacht kunnen worden bij het afscheid. Hoe kun je hier nu op een passende manier vorm en inhoud aan geven nu we in de ban zijn van deze pandemie?

De week na het overlijden van de geliefde wordt door velen als een hectische week ervaren. Allerlei zaken dienen geregeld te worden: welke kaart kiezen we, welke tekst komt er op de kaart, wie nodigen we allemaal uit, waar doen we de opbaring, hoe geven we iedereen de kans afscheid te nemen van onze geliefde, hoe gaan we de ceremonie doen en waar, wie wil er spreken en wat is de inhoud van de tekst?

‍

Afscheid in kleine kring

De huidige situatie geeft ons de mogelijkheid eerst zelf in kleine kring afscheid te nemen van de geliefde. Hoe geef je vorm aan verandering in tijden van Corona waarbij weinig mensen betrokken kunnen zijn bij het afscheid van de dierbare?

Tijdens deze zogeheten intelligente lock down kan er alle ruimte en tijd zijn om aandacht te schenken aan kleine ritueeltjes die in die kleine kring zo vertrouwd waren.

Zo hebben wij mijn moeder na haar overlijden de hele week in haar eigen vertrouwde slaapkamer gehad. ’s Ochtends dronk ik mijn eerste kopje koffie naast haar terwijl ik een sudoku maakte. Mijn moeder startte haar ochtend ook altijd met een kop koffie en haar 5-sterren doorlopers. In die week hebben we elkaar verhalen verteld, foto’s doorgekeken, muziek geluisterd en lekkernijen gegeten zoals we dat met haar altijd deden, we hebben samen gehuild en samen ook veel gelachen.

Alles in de intimiteit van ons gezin.

Welke rituelen kennen jullie? Waar zouden jullie deze week eens extra bij stil willen staan? Wat zou deze week nog eens extra aandacht mogen krijgen?

En dat allemaal in de intimiteit van het gezin of die eigen besloten kring.

Noodzakelijke zakelijkheden als het regelen van alle kaarten, een ruimte voor iedereen, teksten en muziek kunnen naar achteren geschoven worden, naar een herdenkingsdienst, die op een later tijdstip wordt gehouden.

De huidige situatie geeft tijd en ruimte om op een later tijdstip nog beter na te denken over vorm en inhoud van de herdenkingsdienst, weg van die hectische ene week waarin emoties vechten om aandacht met al die noodzakelijke zakelijkheden.

‍

Herdenkingsdienst met een passend ritueel

Misschien kan de herdenkingsdienst samenvallen met het uitstrooien van de as, het plaatsen van de grafsteen of de geboortedag van de gestorven geliefde. Maar nog mooier zou ik het vinden al deze bijzondere momenten los van elkaar te markeren met een ritueel passend bij de persoon van de overledene en het moment. Daarmee houden we herinneringen levend en nemen we steeds opnieuw tijd om emoties te doorléven wat kan helpen om dóór te gaan met leven.