Kroamskudd’n in Coronatijd

Het artikel in de Gelderlander van afgelopen 17 april trok mijn aandacht. Eigenlijk was de oproep van de redactie, waarin ze ouders vroegen die wilden vertellen hoe het is om in de intelligente lock down je kindje te krijgen, me al opgevallen.

Hoewel ik langer in Nijmegen woon dan dat ik in Lichtenvoorde heb gewoond liggen mijn roots daar en dacht ik als echte Achterhoekse meteen: “hao dao’j dat dan met kroamskudd’n in dissen tied?” Of in algemeen beschaafd Nederlands: “hoe feliciteer je de ouders van de pasgeborene en heet je de baby welkom op een lock down proof wijze?”

Aan het eind van mijn blog volgen een aantal tips; je kunt er ook meteen naar toe scrollen en de achtergrondinformatie die nu volgt, overslaan.

‍

Waarom zo graag Kraamvisite in plaats van raamvisite?

Nieuwbakken grootouders, ooms, tantes, neefjes en nichtjes staan te trappelen om die lieve kleine baby in hun armen te sluiten. Maar dat kan nu even niet. In plaats van kraamvisites hebben we raamvisites. En dat valt niet mee.

Voor de jonge ouders is het enerzijds vreemd: als trotse ouders van het mooiste kind van de wereld wil je je kind showen aan iedereen die maar een beetje geïnteresseerd is. Anderzijds draait met de geboorte van een baby het hele huishouden ineens om de nieuweling; hij of zij bepaalt de regelmaat. Rust en reinheid zijn dan de welkome andere twee musketiers om het adagium van de begin 19e eeuwse opvoedbijbel te completeren.

Hoe komt het toch dat de hele familie en vriendengroep staat te popelen om die baby te bewonderen en dan niet alleen maar door een raam?

Dat komt omdat wij baby’s onbewust ongelooflijk lekker vinden ruiken als ze net geboren zijn. Wij willen die baby dus gewoon ongegeneerd besnuffelen.

Uit onderzoek blijkt dat wij baby’s bijna lekkerder vinden ruiken dan de lekkerste parfum. Van baby’s is dit niet meer dan een stiekem maar o zo succesvol charme-offensief waarmee zij zich weten te verzekeren van verzorging en koesteringen.

‍

Het ritueel Kroamskudd’n

Op kraamvisite gaan en de baby bewonderen (en het liefst vasthouden om het ongegeneerd te kunnen besnuffelen) heet in het Achterhoeks Kroamskudd’n. Misschien kennen jullie het ook van Herman Finkers’ “Kroamschudd’n in Mariaparochie” (als je het niet kent klik dan op deze link https://www.youtube.com/watch?v=5lMvCsdXueM ).

Het is een oud ritueel in de Achterhoek en Twente en stamt uit de tijd dat er nog geen kraamhulp was. De buurvrouwen verrichtten destijds de Noaberplicht en hielpen de jonge moeder met de verzorging van haar pasgeborene. Als het de eerste was moest die nieuwe moeder nog van alles leren over de verzorging, was het nummer zoveel dan kon ze best wat hulp gebruiken in haar drukke huishouden.

Wat betekent het Kroamskudd’n? Kroam betekent eigenlijk rommel maar zo wil ik een baby niet betitelen. Misschien slaat het woord Kroamskudd’n op het schudden van het schommelwiegje waar de baby vroeger de eerste tijd in sliep. Vaak zat er een touwtje aan waarmee het wiegje geschommeld kon worden zodat de baby in slaap gewiegd werd. En mocht het kraambezoek het even van de moeder overnemen als ze er toch waren.

Kroam betekent ook zoiets als zaakje. Misschien betekent kroamskudd’n ook wel het wiegen van het “zaakje”, het kindje op de arm.

Een ander ritueel in de Achterhoek was en is dat de baby welkom geheten wordt in de buurt. Vroeger gebeurde dat met een Pillewegge (Achterhoeks) of Krentewegge (Twents). Dat was een krentenbrood van flinke omvang en gemaakt met melk (in plaats van water) en roomboter omdat het welkom heten van een nieuwe buurtbewoner omgeven mocht zijn van enige luxe (ook al was het nummer 12 in het betreffende gezin). De kraamvrouw kon aansterken van dat luxe brood en omdat het brood zo groot was kon er ook van gedeeld worden; het gezin of de visite kon er van mee-eten.

Tegenwoordig zetten we een bord in de tuin, van ooievaar tot Disneyfiguur en is het krentenbrood vervangen door kraammanden en andere cadeautjes.

‍

Coronaproof rituelen

Terug naar het kroamskudd’n in coronatijd. Hier volgen enkele tips om eigentijdse rituelen te maken bij de geboorte van het kleinkind, nieuw neefje, nichtje of buurkindje:

Omdat we de baby willen ruiken kun je als cadeau bij de eerste raamvisite een rompertje geven. Je vraagt de ouders of ze dit een paar dagen later, als de baby het even heeft gedragen, terug willen geven. Ongewassen natuurlijk! De tweede raamvisite kun je dan snuffelend aan het gedragen rompertje doen;

In plaats van een krentenbrood maak je het lievelingsgerecht van de nieuwbakken vader. Het liefst genoeg voor twee of meer dagen en uiteraard gemaakt door liefste, ideale schoonmoeder;

Een kraammand bevat vaak cadeautjes voor tien dagen. Die kun je ook op tien verschillende dagen bij een raamvisite afgeven. En als de afstand te groot is stuur je het op of verzend je het via bol.com en vraag je de ouders of ze het willen uitpakken via beeldbellen;

Houd als opa, oma, oom, tante, neefje, nichtje, vrienden een dagboek bij waarin je beschrijft wat er zoal gebeurt. Het dagboek kun je voorzien van hilarische raamvisite-foto’s, foto’s van aan rompertjes snuffelende familieleden, het recept van het lievelingsgerecht van de vader, tekeningen van alle neefjes en nichtjes of de humor van de vriendengroep;

Plaats een zelfgemaakt welkomstbord in de tuin van de pasgeborenen en zijn of haar ouders.

En als we straks in het After Corona tijdperk leven is de regelmaat ingedaald, de baby en de ouders hebben een schema, vader en moeder zijn hersteld van de bevalling en het karakter van de baby kan worden geduid.

In het After Corona tijdperk is er dan alle ruimte voor een prachtig ritueel met heel veel mensen; een baby-blessing, een naamgevingsparty, een-hello-baby ritueel: hartelijk welkom in de familie, in de buurt, in de vriendengroep en dat allemaal tegelijk. Een mooi ritueel om samen kroam te skudd’n, Pillwegge te eten en te snuffelen aan een baby die dan al liefjes terug kan lachen.

‍

‍